Skąd pochodzą pomidory?
Nie z Włoch 🙂 Pomidory pochodzą z Ameryki Południowej, a do Włoch zostały sprowadzone prawdopodobnie w XVI w. Jednak na początku były traktowane wyłącznie jako roślina ozdobna lub zioło. Panowała wówczas powszechna opinia, że są one niebezpieczne. Dopiero z czasem odważniejsi Europejczycy zaczęli odkrywać ich kulinarne zalety. Najpierw przygotowywali z nich sos. Z dodatkiem posiekanej cebuli, czosnku, natki pietruszki, soli i pieprzu. Sos ten początkowo nie był podawany z makaronem, dopiero po jakimś czasie zaczęto łączyć makaron, sos i zieloną bazylię. Danie kolorami przypominało włoską flagę.
Dziś wszyscy znamy to wspaniałe warzywo i spożywamy je pod różnymi postaciami – jemy pomidory świeże, suszone, w sosie, w postaci soku czy ketchupu.
Odmiany pomidorów
Pomidory spotkamy w bardzo wielu odmianach, które różnią się między sobą kolorem, kształtem i smakiem. Oprócz tradycyjnych, spotkamy średnioowocowe, drobnoowocowe lub gronowe sprzedawane na gałązkach. Oprócz tego tzw. koktajlowe – niewielkie czy śliwkowe – soczyste o mocnym aromacie.
Oprócz tego spotkać możemy pomidory suszone, suszone w zalewie oraz pomidory w puszce a także pomidory w proszku.
Suszenie pomidorów
Tradycja suszenia pomidorów pochodzi z północnych Włoch i dawniej polegała na rozkładaniu owoców na dachówkach tak, aby słońce je wysuszyło. Teraz również suszy się je na słońcu, jednak w bardziej higienicznych warunkach. Z kilku kilogramów świeżych pomidorów powstaje 1 kg suszonych, które zawierają wielokrotnie więcej wartości odżywczych niż świeże warzywo.
Suszone pomidory można dodawać do duszenia mięsa, do sosów, do sałatek, do pizzy, do potrawek na ciepło i wielu innych. Dobrze współgrają z serami mozzarella, gorgonzola czy parmezan. Razem z oliwą i przyprawami są doskonałym dodatkiem do pieczywa. Mają słodkawy, lekko kwaskowaty smak i są bardzo wydajne. Najlepiej przed użyciem pomidorów suszonych namoczyć je na około 30 minut w letniej wodzie, winie lub wywarze.
Suszone pomidory najlepiej przechowywać w plastikowych woreczkach, w suchym, chłodnym miejscu. Najlepiej spożyć je do kilku miesięcy po otwarciu, ponieważ później stopniowa tracą swój apetyczny kolor.
Dobrym sposobem na suszone pomidory jest konserwowanie ich w oliwie. Spotkamy suszone pomidory w zalewie z samej oliwy, jak i z dodatkiem ziół, czosnku albo chilli. Pomidory w takiej postaci spożywamy prosto ze słoika po odsączeniu z oliwy (nie trzeba ich wcześniej moczyć). Są intensywne w smaku i kaloryczne za sprawą oliwy, w której są przechowywane. Takie pomidory oprócz spożywania prosto ze słoika, można wykorzystać do kanapek, jako dodatek do sosów, sałatek, jako dodatek do pieczonej ryby, mięsa drobiowego czy cielęciny.
Do przyrządzenia potraw możemy wykorzystać nie tylko pomidory ze słoika, ale również zalewę, która nadaje się jako np. dodatek do sosu.
Mielone suszone pomidory
Suszone pomidory można też spotkać w postaci zmielonej i stanowią one w tej formie bazę wielu mieszanek przyprawowych. Można przygotować własną mieszankę dodając do zmielonych pomidorów trochę chilli, suszonej bazylii, rozmarynu, oregano, suszonego czosnku, pieprzu.
Takie zmielone suszone pomidory charakteryzują się bardzo intensywnym aromatem i wyrazistym smakiem.
Jakie są wartości odżywcze pomidorów?
O tym, że warto „zaprzyjaźnić się” z pomidorami, nikogo nie trzeba przekonywać, ponieważ zawierają one wiele cennych dla organizmów składników. Niewątpliwie najważniejsze z nich to:
– duże ilości witaminy C – która wzmacnia odporność oraz przyspiesza gojenie się ran (jeden pomidor zawiera około 22 mg tej witaminy, co stanowi 33% dziennego zapotrzebowania dla osób niepalących). Pamiętajmy jednak, żeby nie łączyć pomidorów z ogórkami, ponieważ enzymy zawarte w ogórkach niszczą witaminę C w pomidorach.
– witaminę E, beta karoten, witaminy w grupy B, witaminę PP, witaminę K
oraz szereg składników mineralnych, a wśród nich: potas, wapń, magnez, żelazo, mangan, miedź i kobalt.
Pomidory zawierają duże ilości likopenu, który jest silnym przeciwutleniaczem i może zapobiegać poważnym schorzeniom jak np. choroby serca. Im większe stężenie likopenu w organizmie tym bardziej jest on chroniony przed chorobami. Ludzki organizm nie potrafi sam wytworzyć likopenu i pozyskuje go z pożywienia. Likopen zapobiega chorobom nowotworowym (oddaje on swoje elektrony wolnym rodnikom neutralizując je, zanim uszkodzą komórki ciała). Likopen zmniejsza ryzyko zachorowania na raka prostaty, raka szyjki macicy, a także przyczynia się do obniżenia cholesterolu we krwi.
Na podstawie badań stwierdzono, że likopen jest lepiej przyswajany przez organizm, jeśli występuje w przetworach. W świeżych owocach bowiem jest on uwięziony w tkankach, dlatego wchłaniana jest tylko pewna jego część. Najlepiej przyswajany jest w połączeniu z tłuszczem, bowiem likopen rozpuszcza się w tłuszczach.
Jak często jeść pomidory?
Dzięki zawartości likopenu spożywanie pomidorów kilka razy w tygodniu pomaga zwalczyć depresję.
Dla porównania – Zawartość likopenu w wybranych produktach:
Produkt Likopen (mg/100g)
Sok pomidorowy 9,5
Ketchup pomidorowy 15,9
Sos do spaghetti 21,9
Koncentrat pomidorowy 42,2
Zupa pomidorowa (zagęszczona) 7,2
Sos pomidorowy 14,1
Surowy pomidor 3,0
Dla osób zmagających się ze zbędnymi kilogramami, pomidory będą w tej walce sprzymierzeńcem. Są bowiem niskokaloryczne (w 100 g znajduje się około 15 kcal) i zawierają duże ilości wody oraz błonnik pokarmowy, który daje uczucie sytości. Dodatkowo zawarty w nich potas, który ma działanie moczopędne ułatwia pozbycie się nadmiaru wody z organizmu.
Pomidory wpływają na zdrowy wygląd naszej skóry dzięki witaminie C, która dotlenia i wzmacnia naczynia krwionośne oraz witaminie E, która pomaga w walce ze zmarszczkami. To również dobry kosmetyk, a soku z pomidorów można używać do smarowania rąk oraz zmian trądzikowych. Rozjaśnia przebarwienia. Zanim jednak zaczniemy stosować kuracje upiększające z pomidorów, należy zrobić test, czy nie jesteśmy uczuleni na któryś ze składników.
We Włoszech pomidory mają szczególne znaczenie
Za względu na klimat i położenie geograficzne najwięcej pomidorów spotkamy na południu. Kuchnia śródziemnomorska została przez nie zdominowana. Włosi mają doskonały klimat do ich uprawy i stworzyli wiele ich smacznych odmian.
Od lata do późnej jesieni rolnicy zbierają słynne pomidory San Marzano – małe soczyste, podłużne i słodkawe, Morena z Południa – okrągłe i słodkie, czy Cuore di Bue – wielkie, mięsiste, typowo sałatkowe.
Pomidory to podstawowy składnik wielu włoskich dań.
Za przykład można tu podać znaną w całej Europie sałatkę caprese, albo znaną wszystkim pizzę. Innymi daniami z wykorzystaniem pomidorów są takie dania jak np.: moscardini alla genovese – pyszne kalmary duszone w białym winie i pomidorach, pollo in padella – danie, składające się z kawałków kurczaka duszonych w wytrawnym winie i pomidorach.
